Oznaczenia na kosmetykach

Przy zakupie kosmetyku równie ważne jak zapach, kolor i właściwości pielęgnacyjne są oznaczenia i informacje zamieszczone przez producenta na jego opakowaniu.  Dzięki nim łatwiej dobierzemy odpowiedni dla naszych potrzeb kosmetyk oraz właściwie będziemy go przechowywać, aby jak najdłużej zachował wysoką jakość. 

 W myśl [art. 6 Ustawy o kosmetykach z dnia 30 marca 2001 r., DzU 2001.42.473 z późniejszymi zmianami(2003-05-15 DzU 2003.73.659   art. 1,2003-12-07 DzU 2003.189.1852 art. 2, 2003-12.-23 DzU 2003.2008.2019  art. 1, 2004-10-15 DzU 2004.213.2158 art. 1,2005--3-11 DzU 2004.213.2158 art. 1, 2009-02-24 DzU 2009.20.106 art. 5,2009-03-07 DzU 2009.18.97 art. 29)] wszyscy producenci zobowiązani są  do podawania następujących informacji na opakowaniach kosmetyków:

Nazwa handlowa kosmetyku - może zawierać nazwę marki lub informację o przeznaczeniu produktu.

Nazwa i adres producenta - należy pamiętać, iż producent w świetle obowiązującej ustawy to przedsiębiorca, który wytwarza i wprowadza kosmetyk do obrotu bądź który tylko wprowadza kosmetyk do obrotu; może to być również jego przedstawiciel lub każda osoba, która występuje jako wytwórca lub importer. Jeśli kosmetyk jest wytwarzany w kraju nienależącym do Unii Europejskiej należy umieścić również nazwę państwa.

W przypadku podania na opakowaniu więcej niż jednego adresu producenta, wymagane jest, aby jeden z nich był podkreślony. Oznacz to, iż pod tym adresem dostępna jest dokumentacja kosmetyku (m.in. receptura i wyniki badań), udostępniana tylko instytucjom nadzoru (np. Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Handlowej).

Ilość kosmetyku w opakowaniu (ilość nominalna)- podawana jest na opakowanikach w mililitrach (ml) lub gramach (gr). Wyjątek stanowią opakowania zawierające mniej niż 5 gramów lub 5 mililitrów oraz bezpłatne próbki i opakowania jednorazowego użytku, na których nie trzeba podawać pojemności. 

Termin trwałości – określany jest na kosmetykach zwrotem „najlepiej zużyć przed końcem...” ,  oznacza to, że w podanym okresie producent gwarantuje zachowanie bezpieczeństwa, stabilności i deklarowanych właściwości preparatu.

Na opakowaniu musi znajdować się data terminu ważności, jeżeli dany produkt jest przydatny do użytku nie dłużej niż 30 miesięcy. W przypadku kosmetyków z  dłuższym terminem ważności , producenci zobowiązani są umieścić symbol PAO.

Szczególne ostrzeżenia przy stosowaniu kosmetyku- na opakowaniach niektórych kosmetyków producent umieszcza dodatkowe ostrzeżenia, np. „chronić oczy”, „nie stosować u dzieci poniżej 3 lat”. Są one wymagane w przypadku niektórych typów produktów lub stosowania niektórych składników.Informują także o możliwości wystąpienia odczynów alergicznych (np. farby do włosów).

Inne ostrzeżenia mogą być umieszczane np. na wyrobach aerozolowych, posiadających zawartość łatwopalną.

Umieszczane są także  ostrzeżenia, które nie są obowiązkowe, ale np. wynikają z doświadczeń konsumentów z podobnymi produktami, np. „nie stosować w okolicach oczu”. 

Funkcja kosmetyku-  jeżeli nie wynika ona jednoznacznie z jego prezentacji lub nazwy.

Numer partii - lub inne dane pozwalające na identyfikację partii kosmetyku. Może być wytłoczona na opakowaniu lub zakodowana w kodzie kreskowym. Ułatwia zidentyfikowanie konkretnego produktu w przypadku reklamacji.

Wykaz składników- Skład każdego produktu kosmetycznego według prawa Unii Europejskiej musi być zadeklarowany w nazewnictwie INCI (International Nomenclature of Cosmetics Ingredients - Międzynarodowe Nazewnictwo Składników Kosmetycznych). Jest to terminologia opracowana przez COLIPA (Europejskie Stowarzyszenie Kosmetyczne) ujednolicająca nazewnictwo składników kosmetycznych. „składniki” lub „ingredients”. Składniki umieszcza się na liście w malejącym porządku według masy w momencie ich dodawania. Ingredienty  w stężeniach poniżej 1 % mogą być wymienione w dowolnej kolejności, po składnikach w stężeniach większych niż 1 %. Tzn. składnik, który występuje w kosmetyku w największym stężeniu jest wymieniony jako pierwszy, np. Aqua. Kompozycje zapachowe określa się wyrazem "Fragrance",  „Parfum” lub „Aroma”. Barwniki wymieniane są najczęściej po innych składnikach w dowolnej kolejności, zgodnie z ich numerami CI (Color Index). W przypadku kosmetyków sprzedawanych w wielu odcieniach kolorów najczęściej wymienia się wszystkie barwniki, po oznaczeniu znakiem graficznym „+/-„. Symbol „+/-„ oznacza, że kosmetyk może zawierać substancje wymienione po tym znaku. W składzie kosmetyku wymienia się także tzw. potencjalne alergeny, czyli 26 składników kompozycji zapachowych, które u osób szczególnie wrażliwych mogą wywoływać uczulenia. Jeżeli opakowanie kosmetyku jest zbyt małe, skład kosmetyku może zostać umieszczony na ulotce dołączonej do kosmetyku, lub dostępnej w miejscu sprzedaży.

Oprócz obowiązkowych informacji producenci umieszczają na opakowaniach również symbole:

 SYMBOL KLEPSYDRY - oznacza datę minimalnej ważności. Umieszcza się go wraz z datą na opakowaniach produktów, których terfmin ważności nie przekracz 30 miesięcy.

 SYMBOL PAO - (ang. period-after-opening – termin przydatności do użycia po otwarciu)wskazuje na okres przydatności do użycia kosmetyku po jego pierwszym otwarciu bez ryzyka narażenia zdrowia użytkownika. Szmbol PAO stosuje się, gdy termin ważności wynosi ponad 30 miesięcy. [W tym wypadku termin ważności wynosi 12 miesięcy.]

Zgodnie z wytycznymi Kosmiji Europejskiej istnieją produkty, na których nie stosuje się ani terminu trwałośc, ani PAO. Są to na przykład kosmetyki w opakowaniach jednorazowego zastosowania, produkty opakowane w pojemniki, w których masa produktu nie ma kontaktu ze środowiskiem zewnętrznym (np. wyroby aerozolowe) oraz dla produkty, w przypadku których nie zachodzi ryzyko pogorszenia się ich jakości i bezpieczeństwa.

 SYMBOL „RĘKI NA KSIĄŻCE” oznacza, że do opakowania dołączona jest ulotka informacyjna. Zdarza się bowiem, że w przypadku braku miejsca na etykiecie, niektóre ważne informacje (skład kosmetyku, ostrzeżenia, sposób użycia) podane są tylko w dołączonej ulotce. Niezależnie od tego gdzie informacje są umieszczone, należy się z nimi dokładnie zapoznać i stosować do zaleceń producenta.

SYMBOL PRODUKT ŁATWOPALNY – symbol ten oznacza, że produkt należy chronić przed słońcem i temperaturą powyżej 50 °C. Nie można go przekłuwać ani spalać, także po zużyciu. Produktu nie wolno rozpylać nad otwartym płomieniem lub żarzącym się materiałem. Jeśli nad tym znaczkiem pojawia się F+, to oznacza, że dany produkt jest skrajnie łatwopalny. Chronić przed dziećmi.

 SYMBOL e -  podawany jest przy zawartości nominalnej produktu [g] lub [ml] i informuje, że producent skorzystał z uznaniowego standardowego systemu kontroli wagi lub objętości na etapie produkcyjnym.

SYMBOL CE (Conformite Europeenne - Zgodność Europejska)- oznacza, że wyrób jest zgodny z normami Unii Europejskiej i podstawowymi kryteriami  przyznawania znaku, jakimi są bezpieczeństwo i zdrowie użytkownika. Oznaczenie jest obowiązkowe i musi być umieszczone na produkcie przed wprowadzeniem go na rynek. NIE mówi ono jednak NIC o jakości, własnościach i aspektach ekologicznych produktu.

Symbol informuje, że towar nie jest przeznaczony dla dzieci poniżej 3 lat.

SYMBOL ZIELONY PUNKT - identyfikuje producentów, którzy wnieśli finansowy wkład w budowę i funkcjonowanie systemu recyklingu i odzysku opakowań,  czyli takich, którzy tworząc opakowania, starają się utrzymać je w obiegu zamkniętym, a gdy się nadmiernie zużyją, przerabiają je jako surowiec wtórny.

SYMBOL RECYCLINGU  – oznacza, że to opakowanie nadaje się do ponownego wykorzystania, aby powstał z niego nowy produkt. Ten znak pojawia się na opakowaniach papierowych, z tworzyw sztucznych i z aluminium.

SYMBOL DBAJ O CZYSTOŚĆ – oznacza, że  po zużyciu opakowanie należy wyrzucić do kosza na odpady, aby nie zanieczyszczało środowiska.

SYMBOL WYRZUCAJ OSOBNO - oznacza zakaz wyrzucania tego odpadu do zwykłego pojemnika na śmieci.

SYMBOL OZNAKOWANIA MATERIAŁU - oznaczenie rodzaju materiału, z którego wykonano  opakowanie: np. PET- polietylen; C PAP - karton, tektura, papier pakowy; ALU – aluminium; GLS – szkło. Pełna lista oznakowań materiałów opakowaniowych dostępna jest tutaj.

SYMBOL CAŁKOWITEJ POJEMNOŚCI OPAKOWANIA - znak stosowany na opakowaniach wyrobów aerozolowych (lakiery do włosów, dezodoranty). Oznacza całkowitą pojemność opakowania podaną w mililitrach. Symbol jest obowiązkowy na opakowaniach aerozoli, występuje nie tylko na kosmetykach. 

 SYMBOL „ODWRÓCONY EPSILON” - pojawia się na opakowaniach aerozolowych. Produkt spełnia polskie i europejskie wymagania stawiane tego typu wyrobom.

SYMBOL UVA - kosmetyk oznaczony tym znakiem graficznym spełnia wymogi Komisji Europejskiej w zakresie skuteczności ochrony przed szkodliwym wpływem  promieniowania ultrafioletowego. Obecnie wszystkie kosmetyki przeciwsłoneczne muszą spełniać zalecenia w zakresie ochrony przed UVA.

SYMBOL NIE TESTOWANE NA ZWIERZĘTACH (no animal testing, cruelty free, no cruel cosmetics)- informujący, że kosmetyku nie testowano na zwierzętach. Może być używany jedynie wówczas, gdy producent i jego dostawcy nie wykonywali i nie zlecali wykonania testów na zwierzętach kosmetyku, jego prototypu ani żadnego z jego składników oraz gdy nie zawiera on składników testowanych na zwierzętach przez innych producentów w celu wytworzenia nowych kosmetyków. Są to bardzo restrykcyjne obwarowania, bowiem dotyczą nie tylko produktu finalnego, ale każdego z jego składników użytych do jego wytworzenia.

W Unii Europejskiej testy kosmetyków i testy składników/surowców na zwierzętach są całkowicie zabronione. Dlatego coraz mniej firm umieszcza tę informację na opakowaniach. W krajach, w których testy takie nie są zabronione (np. w USA, Chiny), umieszczanie takiej informacji na opakowaniach jest istotne.

Znak nie jest regulowany żadnym aktem prawnym i może mieć różny kształt.          

 SYMBOL BEZPIECZNY DLA OZONU- ta infografika informuje konsumenta, że produkt nie zawiera freonów, które niszczą warstwę ozonową ziemskiej atmosfery, a tym samym przyczyniają się do globalnego ocieplenia klimatu. Znak ten stosowany jest coraz rzadziej, ponieważ w dostępnych aerozolach nie wolno już w ogóle stosować freonów, zostały one zakazane. Obecnie zastępowane są najczęściej mieszaniną propanu i butanu. Oznaczenie może występować w języku angielskim Ozon Friendly (Przyjazny dla ozonu) lub jako CFC free (bez chlorofluorowęglowodorów).

SYMBOL FSC RECYCLING - przeznaczony jest dla grup produktów, których opakowanie wykonano w 100% ze składników pochodzących z recyklingu.

 Symbole kosmetyków naturalnych, organicznych, ekologicznych, wegańskich - oznaczają, że kosmetyki spełniają kryteria poszczególnych  organizacji. Najczęściej przyznawane są odpłatnie. (Na ich temat powstanie osobny wpis.)

SYMBOL CERTYFIKATU ISO 9001 – oznacz, że firma otrzymała certyfikat o stosowaniu systemów zarządzania jakością ISO (International Standard Organization-  Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej). Nie odnosi się on bezpośrednio do jakości produktów.

Do głównych wymagań normy ISO 9001 należą m.in.: wprowadzenie nadzoru nad dokumentacją i zapisami, zaangażowanie kierownictwa w budowanie systemu zarządzania jakością, usystematyzowanie zarządzania zasobami, ustanowienie procesów realizacji wyrobu, dokonywanie systematycznych pomiarów (zadowolenia klienta, wyrobów, procesów).

Często pojawiająca się na opakowaniach kosmetyków deklaracja producenta „preparat testowany dermatologicznie” nie ma większego znaczenia, ponieważ każdy kosmetyk zanim trafi na rynek musi być przebadany dermatologicznie. Podobnie jest z informacją o rejestracji kosmetyku w KSIoK (Krajowym Systemie Informowania o Kosmetykach). Zgodnie z ustawą o kosmetykach każdy produkt tego typu musi być zarejestrowany w KSIoK. Umieszczanie znaku na etykiecie potwierdza jedynie spełnienie wymogu obowiązującego wszystkich i nie świadczy o wyjątkowości produktu.

Również umieszczanie informacji: „posiada atest PZH” jest chwytem wyłącznie marketingowym, gdyż obowiązek atestowania kosmetyków w Państwowym Zakładzie Higieny wygasł 12 maja 2002r., w dniu wejścia w życie Ustawy o kosmetykach. Znak ten umieszczany jest dobrowolnie przez producentów.

Źródła:

http://www.federacja-konsumentow.org.pl/story.php?story=620

http://biotechnologia.pl

http://www.niveapolska.pl

http://www.mz.gov.pl/wwwmz/index?mr=m491&ms=&ml=pl&mi=96&mx=0&mt=&my=9&ma=04128

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=DD:13:31:32003L0080:PL:PDF

http://www.konsumenckieabc.pl/znaki-i-symbole.html

http://www.kosmopedia.org

http://www.kosmetyczni.pl/pdf/wprowadzenie_kosm_do_obrotu.pdf

http://www.prawokosmetyczne.info/wymagane-dane-na-jednostkowym-opakowaniu-kosmetykow

http://www.halat.pl/kosmetyki1.html

http://www.eko-sztuka-pakowania.pl/opakowania/oznakowanie_opakowan.htm

http://www.oikos.cna.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=54:recykling-oraz-eko